Een ware landplaag

Een ware landplaag. Onder deze aanhef publiceert de Tilburgsche Courant op 4 mei 1893 een artikel over rondzwervende buitenlandse nomaden: 'die wij allen kennen als zigeuners'. Dankzij den ijver en de waakzaamheid onzer marechaussees echter blijft die overlast beperkt. (…) Het schijnt echter, dat er tegenwoordig een inwendige vijand dreigt van eenzelfde soort.

Door Gerrie Driessen, Heemkundekring Groesbeek

Want ons Nederland heeft ook zijn nomaden, een soort van inlandse zigeuners, die, onder veel 'Sehnsucht' naar hunne 'Heimath' (gewoonlijk Uden, Venlo, Nijmegen, Groesbeek enz.) in ganse benden het platteland rondtrekken, versterkt door het contingent wat ons uit België geleverd wordt. Wie kent niet die bruin of fel gekleurde planken kasten met kleine raampjes en een rode of witte gordijntjes, zogenaamde woon - of kermiswagens, getrokken door een hinkend bruintje of een onder slagen vergrijsde langoor (ezel), en omgeven door een zwerm kinderen. Onze Meierij wordt er tegenwoordig als van overstroomd. Het is waarschijnlijk wegens de alom in de lande heersende malaise dat meerderen zich tot die rollende woningen geroepen voelen.(…) In die voertuigen nemen de lui hun ganse have en goed mede; wat ze aan kleren bezitten dragen ze aan 't lijf; potten en pannen en ander huisraad hangt deels aan de zoldering, ligt deels opgestapeld onder de beide zitbanken, die langs de zijwanden van de kleine woning zijn aangebracht; in 't hoekje naast de deur is plaats voor een kleine kachel, terwijl aan de tegenovergestelde achterwand de slaapplaatsen zijn opgeslagen in twee, somtijds in drie verdiepingen boven elkander getimmerd, bij wijze van latafel (ladekast). Men staat er verbaasd over, hoe praktisch er met de weinige ruimte gewoekerd is. Met ernstig gemeende negotie of een handwerk van enige betekenis houden die reizigers zich meestal niet op; zo zij al aan enige handel doen, is 't gewoonlijk om hunne bedelarij ten minste enigszins te vermommen. (…) Tot zover. Hoe groot het contingent Groesbekers is geweest ? Gelet op de vermelding van het dorp en de zin: 'smachtend verlangen naar hun heimat', toch wel enige tientallen. Van de woonwagens die hier ooit gestaan hebben, is er slechts eentje gefotografeerd; een afgedankte, in 1933. Eerder gepubliceerd in de uitgave 'De Dukenburg en zijn bewoners, een verdwenen Groesbeekse buurtschap'. Verkrijgbaar in de boekhandel á € 7,50.