Afbeelding
Foto: Archief Gerrie Driessen

In 1897 nog kermis in St. Antoni Heiland te Groesbeek (1)

Krantenbericht van 21 januari 1897: 'Eergisterenavond kwam het op de kermis St. Antoni Heiland (gemeente Groesbeek) tot handtastelijkheden, met het gevolg, dat zekere de B. wonende in 't Zevendaal, onder Groesbeek, met een mes op twee plaatsen aan het hoofd gevaarlijk verwond werd, en heden naar het Ziekenhuis te Nijmegen moest getransporteerd worden. In verband hiermee werden door den brigade –commandant der marechaussee te Groesbeek drie personen gearresteerd'.

Door Gerrie Driessen, Heemkundekering Groesbeek.

In die tijd werden er te Groesbeek nog twee kermissen gevierd. Het woord kermis is afgeleid van 'kerke –mis': 'op die dag stroomde het volk samen om de patroonheilige te vereren en om zich te vermaken'. In Groesbeek betreft het de feestdag van de Heiligen Cosmas en Damianus (27 sept.) van de moederkerk in het dorp en die van de Heilige Antonius - abt van de 'Antonius' - of St.Janskapel aan de Grafwegen.

De dorpskermis begon vroeger de eerste zondag ná 27 september, tot die in 1928 verplaatst werd naar de eerste zondag ná 15 augustus en vervolgens in 1931 naar de eerste zondag van september. De kermis in de buurtschap St.Antonius (Sint Teunis) werd gevierd op 17 januari en in de volksmond 'Sint Tunnis –kermis' genoemd.

Om verwarring te voorkomen zij vermeld dat de circa 1430 gebouwde St. Antoniuskapel in oude akten ook wel St. Jans Capel genoemd wordt en een keer zelfs 'St. Jans –kerk'. De aantekening 'St.Tunnis –kerkhof' maakt duidelijk dat er bij de kapel een begraafplaats heeft gelegen. Deze is in gebruik geweest tot circa 1612, toen de kapel aan de R.K.- eredienst onttrokken is en waarna die in verval is geraakt en uiteindelijk geheel afgebroken. Citaat uit 1940: 'De kapel stond ter noordzijde van de boerderij Het Hof en nog vele jaren nadat de kapel was afgebroken was de pastoor van Groesbeek gewoon op den feestdag van de H. Antonius 17 januari op de Grafwege Mis te lezen. In een huis gelegen tegenover de plek waar de kapel gestaan had. Ook het St. Antonius - beeld werd derwaarts gebracht'. En na de H. Mis werd er kermis gevierd.