Hand- en spandiensten verricht voor verbetering van de Wylerbaan, 1872
Als vroeger de ‘meester’ tijdens geschiedenisles vertelde over hand- en spandiensten, dan kon hij geen voorbeeld noemen uit eigen dorp. Tegenwoordig is het, dankzij de website historische kranten (Delpher), vrij eenvoudig dergelijk informatie op te zoeken. Het betreft een eeuwenoude belasting in natura, met de hand of met paard en wagen te voldoen. In Groesbeek is deze belasting in 1878 afgeschaft, waarna de elf ‘Rotmeesters’ (de daarmee belaste buurtmeesters) ontslagen werden. Enige jaren eerder kwam Groesbeek hierover nog lovend in verschillende landelijk dagbladen op 16 februari 1872 in het nieuws.
Door Gerrie Driessen,
Heemkundekring Groesbeek
Zaterdag jl. wapperde de driekleur van den toren te Groesbeek omdat toen het laatste gedeelte van den veel bereden weg naar het Duitse dorp Wyler met grint verbeterd werd. Als bijzonderheid wordt medegedeeld, dat drie kilometers (of ruim een half uur gaans) van deze weg binnen het laatste jaar gereed gemaakt zijn, zonder andere geldelijke onkosten dan die van het horden der 800 wissen grint.(het zeven van ca 800 kubieke meter grint).
Al het werk, zowel het gelijkmaken der baan als het van vrij ver aanvoeren der grint, werd met ijver door de ingezetenen in hand – en spandienst verricht. Hiertoe waren in ’t geheel 21 dagen met ongeveer 600 handdiensten en 275 spandiensten nodig.
Ook de aangrenzende Duitse grondeigenaars betoonden hun ingenomenheid met deze verbetering door enige keren met kar en paard te laten helpen. Aan den 77-jarige molenaar J. Jacobs, door wiens raad en onder wiens opzicht de werkzaamheden naar aller genoegen volbracht zijn, komt bovenal de lof van dit werk toe.
*De genoemde Jacobs is Jan de Mulder, de molenaar van de indertijd boven aan de Molenweg gelegen Witte- of Oude Molen. De molen werd in 1926 verbouwd tot uitzichttoren. Na in 1944 door de Duitsers beschoten te zijn, is de romp van de molen in februari 1945 door Canadese genietroepen opgeblazen. Het puin is daarna gebruikt als wegverharding voor de Wylerbaan.